Waar is de kerk in de stikstofcrisis?!

Foto: Noodstal voor het hoge water in de Grote Kerk van Edam, 1916

Sommige onderwerpen gaan we liever uit de weg, want we stuiten altijd wel iemand tegen de borst. Toch zou juist de kerk een plek moeten zijn waar we nader tot elkaar komen, zonder de waarheid met bijbehorende scherpe randjes te omzeilen. 

Verbondenheid

In de stikstofcrisis zou je haast vergeten dat er een heleboel punten zijn waar vrijwel iedereen het over eens is. Bijvoorbeeld dat het allesbehalve goed gaat met de aarde. Dat onze manier van landbouw én de keuzes van de maatschappij daar een aandeel in hebben, net zoals het koopgedrag van consumenten en het beleid van de overheid. Dat de huidige oplossingen een enorme impact zullen hebben op de boeren en op het platteland. En bovendien: dat onze manier van discussiëren niet bijdraagt aan de verbondenheid die we nodig hebben om samen tot betere oplossingen te komen. 

Niet elkaars vijanden

We weten allemaal waar het naartoe moet: een houdbaar productiesysteem voor ons voedsel, om de aarde leefbaar te houden. We moeten ons daarbij realiseren dat de discussie breder is dan alleen Nederland, stikstof en de veestapel. Het gaat over voedsel, dierenwelzijn, biodiversiteit, bodem, landschap, milieu, mondiale handel, het voortbestaan van (familie)bedrijven, persoonlijke dromen en sociale verbanden.

Bovendien zijn boeren en natuur niet per definitie elkaars vijanden. Nog niet zo lang geleden vormden boerderijen en het boerenland in Nederland namelijk een heel divers landschap met een hoge biodiversiteit. Dat dit mogelijk is, is een hoopvolle boodschap.

Iedereen verantwoordelijk

We weten allemaal dat pijnloze oplossingen niet bestaan. En dat het niet rechtvaardig is als de boeren de enigen zijn die klappen vangen. Boeren hebben te maken met (de invloed van) toeleveranciers, verwerkers, supermarkten, bankiers, ambtenaren, consumenten én bedrijven. Iedereen heeft dus een rol en een verantwoordelijkheid. 

Ook de kerk. Bijvoorbeeld als de plek waar al die mensen elkaar tegenkomen. De Hervormde Kerk in Barneveld organiseerde tijdens de vogelgriepruiming een avond, waar boeren samenkwamen om het verdriet te delen. Ook opende de gemeente het gesprek in de gemeente, om zo gezamenlijk pastoraal naast de boeren te staan in deze onzekere tijd. 

Constructief
In de kerk zoeken we met elkaar naar Gods bedoeling en staan we voor elkaar klaar. Daarbij putten we voor ons wereldbeeld, waarden en keuzes uit een bijzondere bron van wijsheid en inspiratie. De Bijbel staat vol met verhalen over hoe een samenleving in te richten, of beter gezegd: hoe te boeren. Laten we daar een gesprek over voeren binnen onze lokale gemeenschappen. Niet door stellingen te poneren, maar door vragen te stellen: 

- Hoe ziet de boerderij en het platteland van de toekomst eruit, vanuit een bijbels perspectief? 
 

- Wat is er nodig om recht te doen aan alle betrokkenen en wat heb jij daarin te bieden vanuit jouw situatie? 
 

- Wat kan de kerk betekenen voor boerenfamilies die worden geraakt door de stikstofcrisis? 

Durven we dit thema te laten raken aan onze eigen levensstijl? En hoe kunnen we de (angst voor) polarisatie achter ons laten, en een gesprek voeren vanuit verwondering en dankbaarheid voor het feit dat de aarde ons dagelijks voorziet van voedsel?

Bekijk het verdiepingsmateriaal en voorbeeldinitiatieven van de ondertekenaars hieronder.

Dit artikel werd geïnitieerd door Micha Nederland en is onderschreven door Annemarthe Westerbeek (A Rocha), Annemieke Buwalda (Groene Kerken), Cornelis de Schipper (Tearfund), mgr. Gerard de Korte (referent voor Stichting Kerk en Samenleving), Harmen Niemeijer (Micha Nederland), Jan Overeem (Christen Contact Agrarisch), Jan Wolsheimer (Missie Nederland) Marco Batenburg (Voorzitter Generale Synode, PKN), Matty van Leijenhorst (Laudato Si’ Alliantie Nederland), Niels Rook (CGMV) en Ron Methorst (lector bij Aeres Hogeschool).