Terugblik 2021: onze projecten in zuidelijk- en Oost-Afrika

In zuidelijk en Oost-Afrika werkten we in 2021 in deze landen:

• Kenia
• Mozambique
• Oeganda
• Zimbabwe
• Zuid-Afrika

Kenia  

In Nairobi wonen ongeveer twee miljoen mensen in sloppenwijken. Ze leven in omstandigheden waar water, sanitaire voorzieningen en elektriciteit schaars zijn. Het risico op ziekten als tuberculose, dysenterie, buikgriep en hiv/aids is groot. Onze lokale partner RIDA werkt hier met de meest kwetsbare groepen. Zestig kerkwerkers werden getraind in leiderschap en goed bestuur. Driehonderd hiv-positieve mensen werden ondersteund met psychosociale hulp, trainingen rond voeding, gezondheid en economische zelfredzaamheid en doorverwijzingen naar medische instanties.

In november 2021 is een deel van de sloppenwijk in Mukuru kwa Njenga (circa 40 hectare) vernietigd door bulldozers. Dit leidde tot gedwongen ontheemding van circa 20.000 families, omdat hun schamele huizen verwoest werden. RIDA biedt circa 1.500 mensen voor enkele maanden noodhulp in de vorm van voedsel, schoolgeld en psychosociale zorg. In totaal zijn vijftien lokale kerken bij deze actie betrokken.

Tearfund is haar samenwerking met RIDA aan het afbouwen. We hebben daarom meer geïnvesteerd in de overdracht van activiteiten aan lokale instanties en het verduurzamen van de resultaten en de opgebouwde kennis en kunde. Dit doen we onder meer door het lokaal bestuur en drie CCT-comités in hun functioneren te versterken.

Mozambique  

In Mozambique vindt al enkele jaren een oorlog plaats die nauwelijks in de media is. Islamitische extremisten beheersen een deel van de noordelijke provincie Cabo Delgado. Er vinden moorden, onthoofdingen, brandstichtingen en verwoestingen plaats. Sinds 2017 zijn er bijna 3.000 doden gevallen en de bevolking is massaal op de vlucht geslagen. In april 2021 waren er 646.802 mensen officieel geregistreerd als ontheemden. Veel van hen zijn terechtgekomen in de provinciehoofdstad Pemba. De meesten wonen op straat, in tenten, in eigengemaakte hutjes van takken en zakken of onder een boom. De overheid kan de stroom aan vluchtelingen niet aan en intussen gaat de terreur door.

Tearfund werkt samen met Integral Alliance-partner Food for the Hungry in de vluchtelingenkampen in Cabo Delgado. Hierdoor wordt directe hulp verleend, zoals voedsel, water en sanitaire voorzieningen. 1.666 huishoudens kregen betonnen platen om een eigen latrine te bouwen. De aanleg van twee nieuwe boorgaten zorgde ervoor dat vijf bestaande watersystemen konden worden hersteld zodat 6.500 mensen de beschikking kregen over schoon drinkwater. Daarnaast werden voedselpakketten gedistribueerd. Distributie van zaaigoed (bijvoorbeeld kool, tomaten en wortelen) en tuinbouwgereedschap vormde een eerste aanzet om vluchtelingen in staat te stellen zelf wat voedsel te verbouwen. Ongeveer 8.330 mensen werden hiermee bereikt.

Oeganda  

Hoewel Oeganda een groeiende economie kent, leeft een groot deel van de bevolking in extreme armoede. Meer dan 41% leeft onder de armoedegrens en heeft niet genoeg geld om in de dagelijkse behoeften te voorzien. De bevolking is erg jong: 50% is jonger dan 15 jaar. In totaal kent Oeganda meer dan 42 miljoen inwoners en daarnaast vangt het land meer dan een miljoen vluchtelingen op, afkomstig uit Congo (DRC) en Zuid-Soedan.

Heftige regenval zorgde in 2021 voor tegenvallende oogstopbrengsten in het oosten van het land, met name de sesamoogst. We hebben 2.008 boerenhuishoudens kunnen helpen. Zij werden via 68 zelfhulpgroepen ondersteund bij het sparen en (onderling) lenen van geld voor het opstarten van kleinschalige inkomensgenerende activiteiten, en bij het verkrijgen van toegang tot de lokale markt om hun producten te verhandelen.

In het noordoosten van Oeganda, in Karamoja, zijn 120 personen getraind in bijenteelt. Daarnaast waren er ook informatiebijeenkomsten rond de preventie van COVID-19, huiselijk geweld en de positie van de vrouw. Hiermee werden in totaal 840 personen bereikt.

Ons waterprogramma in het zuidwesten zorgde voor schoon drinkwater voor 1.535 mensen en droeg ook bij aan de bescherming van de directe leefomgeving.

Met onze partner Rahab werden 62 ex-prostituees opgevangen in een inloophuis in Kampala, waar zij konden werken aan een betere toekomst. Tien jonge vrouwen rondden er een opleiding af, die bestaat uit discipelschaps- en beroepstraining (o.a. kleding ontwerpen, naaien en haarverzorging); 34 andere vrouwen zetten de opleiding in 2022 voort. Bij dit project zijn negen kerken betrokken.

Met onze partner Eco Brixs hebben we een project dat gericht is op afvalverwerking en bewustwording rond het milieu. Daarbij wordt ook werkgelegenheid gecreëerd.

Zimbabwe  

De kwetsbare economische situatie van Zimbabwe is in 2021 verder verslechterd. De lockdown als gevolg van COVID-19 had opnieuw een grote impact op het leven van mensen met kleinschalige inkomensgenererende activiteiten. Het land was vroeger de graanschuur van zuidelijk Afrika, maar door wanbeleid van de regering kan de eigen bevolking nu nauwelijks worden gevoed. Veel land ligt braak en grote groepen jongeren trekken naar het buurland Zuid-Afrika. Door de klimaatverandering vermindert de voedselzekerheid en zijn veel huishoudens kwetsbaar.

Ons landbouwprogramma waarbij irrigatiemiddelen via zonne-energie worden aangedreven, laat mooie resultaten zien en verhoogt de voedselzekerheid van de lokale bevolking. Het gezinsinkomen van velen is toegenomen. Momenteel zijn er vier locaties in Buhera en Chimanimani in het oosten van Zimbabwe waar ongeveer 400 agrarische huishoudens ondersteund zijn bij het verkopen van hun oogstoverschot op lokale markten. Het toepassen van CCT-principes en het werken in zelfhulpgroepen versterkt de onderlinge relaties en de samenwerking binnen de gemeenschappen.

2021 was het laatste jaar van het STAR-programma in de districten Bikita en Mutare. Societies Tackling AIDS through Rights (STAR) is een aanpak waarbij jongeren die met hiv te maken hebben, bij elkaar worden gebracht in groepen om samen te praten over hiv, relaties en seksualiteit. Ook wordt er een link gelegd met armoede, kwetsbaarheid en onrecht: de jongeren krijgen via zelfhulpgroepen ondersteuning bij het opzetten van economische activiteiten. De groepen zijn verbonden aan scholen en kerken. Ook worden vrouwen met hiv ondersteund in het werven van inkomsten voor hun gezin. Om het STAR-programma zo duurzaam mogelijk uit te faseren zijn de zelfhulpgroepen gaan samenwerken in clusters van tien groepen. Zo ontstaat een sterkere lokale organisatiestructuur. Er zijn nu twee clusters actief. Onze lokale partner FACT heeft 12 facilitators en 32 leidinggevenden binnen de groepen getraind voor deze clusters. Momenteel zijn er 49 zelfhulpgroepen en 42 STAR-groepen actief, met in totaal 929 leden. Bij STAR zijn 53 kerken betrokken.

In Irisvale (in het zuidwesten) werd een nieuw project gestart met de focus op weerbaarheid en bescherming tegen geweld. Hieraan doen 485 kwetsbare vrouwen en meisjes mee. Er zijn tien kerken bij betrokken. Het project biedt ouders trainingen rond de opvoeding van kinderen, waarbij ook schadelijke gedragspatronen binnen de cultuur worden besproken. Daarnaast wordt er gewerkt aan levensonderhoud door middel van het houden van kippen om het gezinsinkomen te verhogen. Bij Ebenezer Farm & College in Matabeland (Zuid-Zimbabwe) konden we investeren in nieuwe machines om de zuivelonderneming van de boerderij een boost te geven. Ongeveer honderd leerlingen werden via dit project getraind, onder meer in commerciële agrarische activiteiten.

Zuid-Afrika  

Zuid-Afrika kent een grote economische en sociale ongelijkheid. Het arme deel van de bevolking heeft te maken met een laag opleidingsniveau, hoge werkloosheid, weinig voedselzekerheid, veel hiv-infecties en weinig kennis over hygiëne. De invloed van COVID-19 zorgt voor een toename van armoede. Tearfund is actief in de provincie KwaZulu-Natal waar we ons richten op kwetsbare huishoudens. Met onze partner ACAT werken we aan het verbeteren van hun levensomstandigheden door training en onderwijs, bevordering van de landbouwproductie en kleinschalige, inkomensgenererende activiteiten. Door het faciliteren van zelfhulpgroepen die gezamenlijk sparen en onderling lenen, bouwen we aan zelfredzaamheid. Aan het eind van 2021 waren hierbij 870 families betrokken, georganiseerd in groepen van vijf leden. De vraag naar dit project is groot, omdat mensen beseffen dat het hen meer zelfvoorzienend kan maken. Tevens coachte ACAT organisaties en kerken in beter management en projectuitvoering gericht op plattelandsontwikkeling. Hieraan namen 205 mensen deel. 35 kerken zijn toegerust. Samen met de Nederlandse stichting Sizanani investeerden we in levensonderhoud, onderwijs en het trainen van jongeren en volwassenen in het district Nqutu. Er was zorgverlening voor hiv-patiënten en er kon voedsel worden uitgedeeld aan mensen die in nood zijn gekomen door een nieuwe lockdown als gevolg van COVID-19.