Natuurlijk kan de een meer werk aan dan de ander, maar op termijn is niemand stressbestendig. Mensen langdurig onder stress laten functioneren is een vorm van uitbuiting.
Een aantal jaren geleden deelde ik een plaatje op social media van een vrouw die vanbinnen een machine was. In het bijschrift schreef ik iets als: soms zou je willen dat je een machine was, lekker doorwerken zonder dat je noodgedwongen moet stoppen om te slapen of te eten.
Met terugwerkende kracht vind ik deze tekst en het plaatje schokkend. Wilde ik echt als een machine kunnen doorknallen? Deze gedachte en deze houding kwamen me niet goedkoop te staan. Ik raakte overspannen en kon een jaar lang weinig aan. Alles was me te veel. In een revalidatiecentrum leerde ik weer te voelen wat er in mijn lijf gebeurt en te voelen hoe mijn lijf en hoofd in evenwicht kunnen functioneren. Ik denk dat ik nooit meer stressbestendig zal zijn. Sterker nog: ik ben het nooit geweest.
Eigenlijk is het net als met de natuur. Lang dachten dat we onbeperkt gebruik konden maken van alle hulpbronnen die er maar zijn. Nu komen we erachter dat dat toch niet ongestraft kan. Dat de aarde lijdt, zucht, gilt. Zo is het ook als je je eigen lijf en geest uitbuit en langdurig onder stress zet. Lang lijkt het misschien goed te gaan. Maar uiteindelijk betaal je de prijs. En als jij het niet bent, dan is het wel iemand die je lief is. Stressbestendigheid bestaat niet.
Lang lijkt het misschien goed te gaan. Maar uiteindelijk betaal je de prijs
Voor bedrijven, organisaties en de samenleving is het schadelijk dat stressbestendig als eis wordt toegevoegd aan vacatureteksten. We vragen iets van mensen wat ze misschien een tijdje kunnen zijn, of heel goed kunnen faken.
Als je vraagt om stressbestendigheid in een vacature, krijg je niet alleen mensen die zeggen dat ze goed tegen stress kunnen. Je creëert ook een situatie waarin mensen niet meer durven aan te geven dat het even niet zo goed gaat, dat ze het niet alleen aankunnen, dat ze te veel druk ervaren, dat ze even rust nodig hebben en ’s avonds geen mailtjes willen beantwoorden. Het verwijdert mensen van wie ze zelf zijn en zorgt voor verwijdering tussen mensen. Het maakt ons kapot.
Stressbestendigheid toevoegen als eis in vacatureteksten moet daarom afgeschaft worden, voor ons algemeen belang. Natuurlijk kan de een meer werk aan dan de ander en kan de een meer verantwoordelijkheid dragen dan een ander. Maar op de lange termijn is niemand stressbestendig. Het is hoog tijd dat we dat toegeven. Het is schadelijk voor mensen en hun omgeving om langdurig onder stress te functioneren. Het is misschien zelfs wel een vorm van uitbuiting. Hoeveel mooier zou ons land zijn als we erkennen dat we krachtige, maar ook fragiele mensen zijn op een fragiele aarde?
Dit artikel van Suzanna Blackmore, communicatieadviseur en persvoorlichter bij Tearfund, verscheen op 5 juni op de opiniepagina van het Nederlands Dagblad.