Klimaataanpak moet nuchter en eerlijk

Vanuit verschillende groepen in Nederland klinkt het geluid dat de urgentie waarmee klimaatactivisten te werk gaan, niet bevorderlijk is voor de aanpak van klimaatverandering. Er is sprake van slechts één waarheid, één geloof, waardoor een nuchter, redelijk debat ontbreekt. Er wordt geen rekening gehouden met kosten en baten voor onze economie en ons welzijn. Je kunt zeggen dat ze een terecht punt maken, maar toch is er meer.

Schoorsteen

De algemene consensus in ons land is dat de eigen schoorsteen dient te blijven roken. Maar het wordt wel problematisch wanneer we klimaatverandering puur vanuit ons eigen perspectief aanvliegen. Die spreekwoordelijke rook uit onze schoorstenen daalt namelijk ook elders ter wereld neer. We zullen klimaatverandering vanuit een bredere blik moeten benaderen.

Begin april was het Dutch Overshoot Day, de dag waarop de Nederlanders de biocapaciteit hebben gebruikt die voor een jaar beschikbaar is. Concreet betekent dit dat als iedereen op aarde zou leven als in Nederland, onze planeet 3,6 keer zo groot moet zijn. De Nederlandse economie en ons welzijn zijn bij uitstek gestoeld op een financieel systeem dat de aarde overvraagd.

Discussiëren

In Nederland kunnen we discussiëren over klimaatbeleid. Ik wil niets afdoen aan het belang van deze discussie, maar laten we wel beseffen dat het een luxe is die voor velen niet is weggelegd. Simpelweg omdat het veranderende klimaat hen dagelijks raakt. Het wrange daarbij is dat dit voornamelijk het gevolg is van de keuzes die door anderen worden gemaakt, ook door ons, hier, in Nederland. De armste 3,5 miljard mensen zijn verantwoordelijk voor slechts 10 procent van de CO2-uitstoot. Toch kampen zij met de ergste gevolgen van klimaatverandering.

Armoede

Onderzoek van de Wereldbank stelt dat er door klimaatverandering nog eens 132 miljoen mensen in armoede zullen belanden in de periode tussen nu en 2030. Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat mensen in Bangladesh steeds minder toegang hebben tot zoet drinkwater omdat door zeespiegelstijging zout zeewater steeds verder landinwaarts trekt. Dit leidt tot verzilting van landbouwgrond, wat weer tot voedselschaarste leidt. Een ander voorbeeld is dat in de hoorn van Afrika klimaatverandering zorgt voor ernstige, aanhoudende droogte en dit weer leidt tot onder meer misoogsten en veesterfte, ondervoeding, vluchtelingenstromen en oplopende conflicten.

Ranglijst

Volgens de meest recente rapporten van het IPCC is het zeer waarschijnlijk (meer dan 90 procent kans) dat het grootste deel van de opwarming van de aarde in de afgelopen decennia is toe te schrijven aan de waargenomen toename van broeikasgassen. Er zijn harde bewijzen dat de CO2-concentratie in de lucht nog nooit zo hoog is geweest als nu, zo stelt het WUR. Nederland staat, per hoofd van de bevolking, hoog op de ranglijst van grootste CO2-uitstoters ter wereld.

Reflectie

In de aanpak van klimaatverandering is het goed om het gesprek nuchter aan te gaan over welke problemen opgelost moeten worden. Daarbij is het begrijpelijk dat er ook rekening gehouden wordt met de impact op economie en welzijn. Maar: we moeten ook beseffen dat we daarbij geen onderscheid kunnen maken tussen Nederland en de rest van de wereld. Onze economie stopt niet bij onze landsgrenzen en klimaatverandering dus ook niet. Reflectie op ons eigen gedrag en keuzes, en oog hebben voor de personen die het meest lijden onder klimaatverandering, draagt bij aan een nuchtere en eerlijke aanpak.