Afbeelding
Verhaal
30 juni 2025
Waarom we stilstaan bij Keti Koti
Op 1 juli is het Keti Koti: een dag waarop we de afschaffing van de slavernij herdenken en de vrijheid vieren. Maar waarom staan we hierbij stil? En wat heeft dit met kerken te maken?
Keti Koti betekent letterlijk: gebroken ketens. Tijdens Keti Koti wordt de afschaffing van de slavernij herdacht en vrijheid gevierd. Dit is op 1 juli omdat een wet werd doorgevoerd die de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen betekende.
Een verleden dat doorwerkt in het heden
Nederland speelde eeuwenlang een grote rol in slavenhandel. Miljoenen mensen uit Afrika werden tot slaaf gemaakt, uitgebuit, mishandeld en ontmenselijkt. Slavernij ging hand in hand met kolonisatie: economische groei in Europa betekende uitbuiting van mensen op andere plekken in de wereld.
De gevolgen van dit verleden zijn nog altijd zichtbaar. Denk aan racisme in ons land waardoor bijvoorbeeld mensen vanwege hun huidskleur minder snel aan een baan komen. Of aan armoede in landen die eeuwenlang zijn uitgebuit. Bij Tearfund zien we dagelijks hoe armoede en ongelijkheid vandaag de dag nog steeds samenhangen met het koloniale verleden. De systemen die nu bestaan en waar we zo gewend aan zijn, zijn gebouwd op eeuwenlange uitbuiting. Daarom blijft het belangrijk om dit verleden te erkennen en te begrijpen.
Keti Koti: Een feest voor alle Nederlanders
Keti Koti is niet alleen een herdenkingsdag, maar ook een feestdag. Het staat voor vrijheid, verbondenheid en het vieren van diversiteit. Het is een dag voor álle Nederlanders, ongeacht afkomst of religie.
De afschaffing van de slavernij blijft een actueel thema, ook binnen kerken.
Jurjen ten Brinke, ambassadeur van Tearfund, presenteerde de Keti Koti televisieviering van de EO dit jaar. Op de vraag van mensen die vinden dat het slavernijverleden te ver weg is en zich niet persoonlijk betrokken voelen zegt hij: 'Alle mensen zijn naar Gods beeld geschapen, en Hij heeft ons als broeders en zusters aan elkaar gegeven. Als het om het Nederlandse slavernijverleden gaat, denk ik direct: zou andermans pijn – die velen nog altijd voelen – ook niet ónze pijn moeten zijn? En hun blijdschap niet ook ónze blijdschap?'
Ook Shirley Kambel van Keti Koti Zwolle benadrukt het belang van bewust herdenken en samen vieren. 'Mensen zeggen: ‘Dit nooit meer.’ Maar dan moet je ook weten: wát nooit meer. Dit is onze gezamenlijke Nederlandse geschiedenis. Als we samen Keti Koti vieren, samen beleven en herdenken, kunnen we groeien.'
De rol van de kerk
Het is pijnlijk, maar waar: ook kerken speelden in het verleden een rol in slavernij en kolonisatie. Vaak werd slavernij vanuit religie goedgepraat. Christenen werden gezien als ‘beschaafd’, terwijl mensen in Afrikaanse landen als ‘onbeschaafd’ werden weggezet. Kerkelijke instellingen bezaten plantages, en priesters zegenden slavenschepen. Niet zelden werkte de kerk mee aan onderdrukking. Of zweeg ze.
In een speciale kerkdienst rondom Keti Koti dit jaar werd de rol van de kerk benadrukt. Bianca Groen, van Stichting Slavernijverleden zei: ‘De afschaffing van slavernij blijft een actueel en aangrijpend thema. Ook binnen kerken.’ Hoewel sommige kerken nu actief bijdragen aan heling, is het belangrijk om ook deze pijnlijke bladzijde uit de kerkgeschiedenis te erkennen en bespreekbaar te maken. Bianca: 'Verwerking en herstel vragen om ruimte en dialoog. Juist door samen te komen in Gods aanwezigheid, ontstaat er een toekomst waarin heling en verbinding mogelijk zijn. Een toekomst vol hoop.'
In gesprek over de kleur van je hart
Wil je binnen je kerk in gesprek over thema’s als racisme, slavernij en gastvrijheid? Het gesprekspakket Proeven & Praten biedt een laagdrempelige manier om samen te leren en te luisteren. Luister tijdens een maaltijd naar verhalen van mensen met uiteenlopende achtergronden en ga vervolgens met elkaar in gesprek. Op de website van Micha vind je meer informatie hierover: Proeven & Praten: de kleur van je hart.
Een voorproefje kun je hieronder beluisteren.
Afbeelding
Diversiteit
Het karakter van God is zichtbaar in de veelkleurigheid en diversiteit van de schepping. Pas als iedereen volop meedoet en er geen uitsluiting meer is, kunnen mensen hun volle potentieel realiseren.
