Waarom we moeten praten over racisme in de kerk

‘Plaatsvervangende schaamte. Dat voelde ik toen de witte theoloog beweerde dat het allemaal wel meevalt met racisme in de kerk. Hij was zeer overtuigd van zichzelf. In diezelfde zaal zaten mensen van kleur die er regelmatig mee te maken hebben, maar aan hen werd niets gevraagd. Precies dít is het probleem, dacht ik.'

Confronterend 

‘En toch realiseerde ik me toen pas dat de voorvallen waarover ik las, altijd plaatsvonden op een (veilige) afstand van mijn eigen leven en belevingswereld. Nu werd ik er mee geconfronteerd dat racisme voorkomt op een plek waar ik me thuis voel, namelijk in de kerk. Daar schrok ik van.’

Nooit gevraagd 

‘Ik ging erover in gesprek met mensen van kleur, en dacht telkens opnieuw: wat is het eigenlijk raar dat ik nu pas dit soort gesprekken voer. Ik leef nota bene al bijna dertig jaar in een multicultureel land, en toch heb ik nooit gevraagd naar de ervaringen van mensen met een andere etnische achtergrond. Waar waren zij al die tijd? Waarom ben ik hen van de peuterschool tot aan mijn huidige kerk nauwelijks tegengekomen?’

Raak punt 

‘Als witte kerken niet inzien dat er sprake is van ongelijkheid, is dat een signaal dat zij zichzelf isoleren van de rest van de samenleving. Moses zegt: ‘Als Jezus hier was, zou Hij rondlopen om te zien wat er aan de hand is, politici en gelovigen aanspreken en hen vertellen het goede te doen. Als je het probleem niet ziet, doe je niet wat Jezus deed.’ Dat vond ik een raak punt. Als we kunnen bijdragen aan verwerking, vergeving en herstel, waarom zouden we dat dan niet doen?’ 

Ik ben geen racist

‘Om te beginnen met het 'ik ben geen racist'-argument: hierdoor ontnemen we onze broeders en zuster van kleur de ruimte om hun verhaal te doen. Daar dit te zeggen slaan we het gesprek meteen dood. Dat hoor ik ook terug uit de ervaringen van mensen van kleur binnen de kerk. Hoe moeilijk het voor hen is om aandacht voor hun pijn te vragen, juist omdat gesprekspartners in zo’n 'geen racist’-reflex schieten.’ 

Onrechtvaardig 

‘Natuurlijk is het fijn dat er al veel aandacht voor is geweest voor ons slavernijverleden. Tegelijkertijd hoop ik dat iedereen er begrip voor kan hebben dat we het er nog vaker over moeten hebben. De realiteit is namelijk dat het slavernijverleden nog steeds doorwerkt in de dagelijkse praktijk van vele mensen. Mensen van kleur hebben minder kans op het vinden van een huis, een stage of een baan. Dat is onrechtvaardig.’ 

Ongemakkelijke gevoelens

‘Uiteindelijk zijn de ongemakkelijke gevoelens (zoals schaamte of spijt) nodig om verder te komen, als we nader tot elkaar willen komen. Ik vond de gesprekken met medechristenen van kleur bijzonder leerzaam en inspirerend, en ik hoop dat onze leefwerelden in de toekomst minder gescheiden zijn.’

Keti Koti-maaltijden 

‘Daarom hoop ik ook dat christenen de komende tijd moed vinden om dit gesprek over discriminatie, racisme en ons slavernijverleden aan te gaan, het liefst met mensen van een andere etnische afkomst dan zijzelf. Als je bereid bent om hen te ontmoeten en naar hen te luisteren, overweeg dan bijvoorbeeld om naar een Keti Koti-maaltijd te gaan in het weekend van 30 juni. Die worden georganiseerd op verschillende plekken in het land.' 

‘Laten we dus beginnen om liefdevol te gaan luisteren naar de verhalen en ervaringen van mensen van kleur. Juist ook binnen de kerk. En zo een stap zetten naar heling en herstel.’