Beeld: Etete Moru en haar dochter Priscilla.

Ik ben lange tijd ernstig ondervoed geweest

Ziekte en ondervoeding

Etete woont en slaapt in haar manyatta, een sober hutje gemaakt van wat dunne takken. Binnen liggen wat dekens op de grond die fungeren als haar bed. Aan de takken die wat uitsteken hangen kleine melkkannen, gemaakt van dierenhuiden. ‘Die gebruik ik om te vullen na het melken. Maar zoveel kannen als hier nu hangen heb ik al lang niet meer nodig. Melk is er amper.’ Etete loopt naar buiten om het gesprek verder voort te zetten in de schaduw van een boom. Eén van de weinige bomen met blad in de directe omgeving.

Terwijl ze haar verhaal deelt, grijpt ze regelmatig naar haar hoofd. ‘Ik voel me ziek, maar dat is eigenlijk al weken zo. Niet écht bijzonder meer.’ Af en toe probeert Etete even haar hoofd in één van haar handen te laten rusten, om vervolgens weer de energie te vinden verder te praten. Het is niet moeilijk om uit de situatie op te maken dat Etete zeer verzwakt is, al geeft ze zelf aan zich al een stuk beter te voelen dan voorheen. ‘Ik ben lange tijd ernstig ondervoed geweest. In die periode kwam ik mijn huis niet uit, omdat ik me amper kon bewegen. Dankzij de voedselhulp die ik heb ontvangen ben ik weer wat aangesterkt. Daar ben ik erg dankbaar voor.’

En hoewel Etete en haar familie konden aansterken, blijft acute ondervoeding een groot probleem in Turkana. Op dit moment is 16,7 procent van de kinderen onder de vijf jaar ernstig ondervoed. De verwachting is dat dit percentage in de komende maanden nog verder zal stijgen. Ondervoeding gaat vaak samen met verschillende ziekten, zoals diarree, malaria en longontsteking. Zo ook bij Etete. ‘Ik weet niet goed aan welke ziekten ik heb geleden. Dat is eigenlijk ook niet te achterhalen. Ik heb zo’n beetje alle ziekteverschijnselen wel gehad.’

Ik weet al niet meer wat ik tegen mijn kinderen moet zeggen, laat staan tegen mijn eigen moeder

In de overlevingsstand

Gelukkig staat Etete er niet helemaal alleen voor. Dochter Priscilla (48) bezoekt haar regelmatig. De financiële ondersteuning die ze haar moeder gaf, behoort inmiddels tot het verleden. Lange tijd was Priscilla werkzaam in een kleine fabriek waar maïs verwerkt werd tot meel, een belangrijk product waar ugali, een soort pap, van wordt gemaakt. Priscilla: ‘Ik verdiende er niet veel, zo’n 1.000 Keniaanse shilling (omgerekend 8 euro, red.) per week, net genoeg om mijn kinderen van eten te voorzien. Maar deze fabriek is inmiddels gesloten en ook ik ben met mijn gezin afhankelijk van voedselhulp.’

Nu het leven van Priscilla eveneens in de overlevingsstand is gezet, is het bieden van hulp aan haar moeder een grote uitdaging geworden. ‘Ik weet al niet meer wat ik tegen mijn kinderen moet zeggen, laat staan tegen mijn eigen moeder. Toch weet ik dat het belangrijk is om hoop te blijven houden. Daarom vertel ik mijn kinderen dat ze God moeten vragen om nieuwe wegen zodat de hulp ons kan bereiken. Vandaag is dat gebed verhoord. We ontvingen voor de vierde keer een voedselpakket, bestaande uit  50 kilo maismeel, 2 liter olie, 5 kilo bonen en een pond zout. De komende maand heeft mijn gezin weer te eten.’

Afbeelding
Beeld Turkana, Kenia
Eén van de geiten van Etete.
Van de vijf geiten zijn er vier uitgemergeld en verzwakt

Ook de geiten bezwijken

Het vee is voor de mensen in Turkana het meest waardevolle bezit. Kom je aan de geiten, dan kom je aan de spaarrekening. Het merendeel van de melk en het vlees wordt ingezet voor eigen gebruik, een eventueel overschot wordt verkocht op de lokale markt. Tot voor kort was het niet ongewoon voor inwoners van Turkana om meer dan tweehonderd geiten rond te hebben lopen. Etete was tot begin vorig jaar geitenhoeder. ‘Het ging erg goed met mijn kudde. Dat veranderde toen de droogteperiode aan bleef houden. In een paar maanden tijd ben ik bijna al mijn vee verloren. Op dit moment heb ik nog vijf geiten rondlopen.’ Etete kijkt om zich heen en wijst op de geit die dichtbij haar staat. Terwijl ze één van haar kleinkinderen instrueert om het dier dichterbij te brengen, zegt ze met een voorzichtige lach: ‘Van de vijf zijn er vier uitgemergeld en verzwakt. Het lijkt erop dat deze het voorlopig nog wel even vol zal houden. Dat hoop ik tenminste.’

Afbeelding
Priscilla in Turkana, Kenia
Priscilla Lokope (48) is moeder van drie kinderen en woont in het dorp Lochwaa-Angikamatak.

Petitie: Mag het in de kerk wat vaker over het klimaat gaan?

In de Hoorn van Afrika gaan nog veel meer mensen, net als Etete Moru en haar dochter Priscilla, gebukt onder de gevolgen van klimaatverandering. Tearfund vindt de kerk bij uitstek de plek om het daarover te hebben. Want naastenliefde is óók zorgdragen voor Gods schepping. Wij geloven dan ook dat we invloed kunnen uitoefenen op deze rampzalige ontwikkelingen door te leren leven van genoeg.

Teken de petitie

Afbeelding
Noodhulp

Noodhulp

We werken in crisisgebieden en komen in actie bij acute noodsituaties die ontstaan door natuurrampen en gewapende conflicten. Hoe we dat doen?
Gerelateerde content
Black Friday - Bewust duurzaam shoppen. Foto: Markus Spiske via Unsplash
Verhaal
Lees meer
23 november 2023

Je niet gek laten maken tijdens Black Friday, hoe doe je dat?

Grote kans dat de kortingen je deze week om de oren vliegen vanwege Black Friday en Cyber Monday. Maar in plaats van één dag [...]
Lees meer
Chance uit Congo
Verhaal
Lees meer
7 november 2023

Samen zorgen we voor hoop in Congo. Help je mee?

Wist je dat er in Congo wordt gewerkt met biogas dankzij de verwerking van organisch restafval? Het is één van de innovatieve [...]
Lees meer
Reinier vd Berg
Blog
Lees meer
1 november 2023

Hoe Black Friday mij weer aanzette tot denken over onze economie

Op 24 november dit jaar is het Black Friday. Vroeger kenden we hooguit zwarte zaterdag als de ANWB sprak over de drukste [...]
Lees meer
Open brief in ND
Verhaal
Lees meer
28 oktober 2023

Open brief aan alle kerken in Nederland

Met steun van ruim tweeduizend Nederlanders plaatste Tearfund een open brief in het Nederlands Dagblad en Friesch Dagblad (op [...]
Lees meer
Uitreiking Martine Vonk-prijs
Nieuws
Lees meer
21 oktober 2023

Winnaar Martine Vonk-prijs 2023 bekend

De Martine Vonk-prijs gaat dit jaar naar Wijnand Lammers. Dat werd zaterdag 21 oktober bekend gemaakt tijdens GroenGelovig. [...]
Lees meer
Theodoor Meedendorp tijdens een dienst in Hoop voor Noord
Verhaal
Lees meer
18 oktober 2023

Hoe de kerk hoopvol kan blijven in de strijd tegen klimaatverandering

Last van schuldgevoel als het gaat over jouw duurzame keuzes? Volgens voorganger Theodoor Meedendorp kan de kerk een [...]
Lees meer
Mislukte oogsten als gevolg van klimaatverandering
Verhaal
Lees meer
17 oktober 2023

Wat als klimaatverandering je dwingt om te verhuizen, maar je dat niet kunt?

Tearfund praat vaak over het klimaat omdat we in de landen waar wij werken de directe en rampzalige gevolgen van [...]
Lees meer
Klimaatverandering zorgt voor droogte
Nieuws
Lees meer
17 oktober 2023

Petitie rondom kerk en klimaatverandering maakt veel los

Tearfund startte een petitie om meer aandacht binnen de kerk te vragen voor het klimaat. De organisatie ziet bewustwording [...]
Lees meer
Herfst
Verhaal
Lees meer
11 oktober 2023

5 x leuke én duurzame dingen om te doen in de herfstvakantie

Geniet je nog lekker van de herfstvakantie of staat 'ie volgende week nog voor je op de stoep? Hier lees je de leukste, [...]
Lees meer
Droogte in beeld
Verhaal
Lees meer
11 oktober 2023

Petitie: Mag het in de kerk wat vaker over het klimaat gaan?

De afgelopen vier weken tekenden 2.059 Nederlanders de petitie van Tearfund om kerken op te roepen het vaker over het klimaat [...]
Lees meer