Afbeelding
Verhaal
28 augustus 2020
Pearl Jozefzoon: ‘Een lied van hoop uit Rwanda’
Zangeres Pearl Jozefzoon bezocht afgelopen april Rwanda, een land met een pijnlijke en bloedige geschiedenis. Dit najaar verzorgt ze namens Tearfund de Ameezing Grace-tour en neemt ze de verhalen van haar reis mee in het programma.
Als ambassadeur van Tearfund reisde Pearl voor het eerst naar onze projecten. ‘Ik kende het werk vooral van de mooie verhalen en beelden. Maar om het daar met eigen ogen te zien, maakte ongelooflijk veel indruk. De verhalen kwamen echt tot leven en werden daardoor nog krachtiger en ontroerender.’
Wat was je eerste indruk van Rwanda?
‘In mijn voorbereiding heb ik me verdiept in het land: de cultuur, de kleding, de muziek, de natuur en de geschiedenis. Ik wist van de gruwelijkheden in 1994, maar ik weet nog dat ik op de eerste dag dacht: wat een vriendelijke mensen, en wat is het hier rustig.’
Terwijl de geschiedenis zo’n donkere kant heeft…
‘Ja, absoluut. In april 1994 brak de genocide uit waarbij honderdduizenden mensen het leven verloren. En juist in april was ik daar, tijdens Memorial Month. Ik bezocht een museum dat de geschiedenis tot ver vóór de koloniale tijd liet zien. Via een headset kreeg ik in mijn eigen taal uitleg langs verschillende genummerde momenten in de geschiedenis. Nummer 1 beschreef de vroegere harmonie, hoe het ooit was. Maar hoe verder je liep, hoe zwaarder het werd. De Duitse kolonisatie, gevolgd door de Belgische overheersing, bracht verdeeldheid en zette bevolkingsgroepen tegen elkaar op. Het was confronterend om te zien hoeveel leed is veroorzaakt door buitenlandse inmenging. Die geschiedenis leeft nog steeds voort in de verhalen van de mensen die ik ontmoette.’
Ik zag hoe de kerk daar werkt aan herstel, verzoening en vrede
Kun je zo’n ontmoeting beschrijven?
‘Ik sprak met Immaculée, een vrouw die iets ouder is dan ik. Ze was nog maar tien jaar oud toen haar ouders en zeven broers en zussen werden vermoord door mensen uit haar eigen gemeenschap, zelfs uit haar kerk. Alleen zij en haar broertje overleefden. Ze vertelde hoe ze na die traumatische gebeurtenis alleen nog pijn, verdriet en wantrouwen voelde. De kerk, ooit haar veilige thuis, wilde ze niet meer zien. De mensen die haar familie hadden vermoord, zaten immers in dezelfde kerkbanken. Hoe kun je hen ooit nog onder ogen komen? Hoe kun je hen vergeven? Ze vertelde hoe de gruwelijke gebeurtenissen van 1994 gemeenschappen opdeelden in slachtoffers, daders en omstanders.’
Heftig.
‘Ja, enorm. En toch zat er een krachtige vrouw tegenover me.’
Omdat?
‘Omdat ze niet gebroken is gebleven. Haar verhaal is echt een verhaal van vergeving en genezing, en de kerk heeft daarin een belangrijke rol gespeeld. De voorganger besloot de slachtoffers van het drama op te zoeken, om herstel te brengen en traumazorg te bieden. Er werd een monument opgericht met de namen van de vermoorde slachtoffers uit de gemeenschap. Die erkenning van het leed was de eerste stap naar genezing, en naar haar terugkeer naar de kerk. Nu zingt Immaculée in het kerkkoor en haar verhaal –haar zingen – is een lied van hoop, midden in het leed dat daar is geweest.’
Zie je die hoop ook op andere plekken?
‘Op zaterdag 26 april was ik er tijdens Umuganda, de nationale klus- en schoonmaakdag die elke laatste zaterdag van de maand wordt gehouden. Iedereen helpt mee, met machetes en zelfgemaakte gereedschappen. Toen ik dat zag voelde ik heel even paniek: diezelfde werktuigen werden in 1994 gebruikt voor haat en geweld. Juist daarom is het zo krachtig om te zien hoe ze nu worden ingezet voor samenwerking en wederopbouw. Die dag stond symbool voor harmonie, rust en vriendelijkheid. Herstelde relaties maken hoop en veerkracht zichtbaar.’
Afbeelding
Hoop en veerkracht waren heel zichtbaar aanwezig
Dit najaar verzorg jij de Ameezing-Tour, waarin jouw reis naar Rwanda centraal staan. Wat kunnen we verwachten?
‘Ja, ik kijk daar enorm naar uit. Het wordt een programma vol herkenbare liederen, een mix van gospel, pop en samenzang. En met een touch van Rwanda: in videobeelden zul je ook het gospelkoor met Immaculée zien. Op het podium word ik ondersteund door gospelkoor Total Praise en begeleid door mijn band. Het belooft echt heel bijzonder te worden.’
Wat hoop je met deze concerten te bereiken?
‘Dat mensen in de eerste plaats een mooie avond beleven. Maar ook dat ze met hoop naar huis gaan. Dat ze zich laten inspireren door de verhalen uit Rwanda, en in hun eigen moeilijke situaties – want die heeft iedereen – de kracht vinden om op te staan, om vol te houden. Die veerkracht gun ik de mensen hier in Nederland, maar ook de mensen in de landen waar Tearfund werkt. Als ik daar een klein steentje aan kan bijdragen, dan ben ik dankbaar.’
Afbeelding
Over Pearl Jozefzoon
Pearl (1985) is zangeres en songwriter. Ze begon met zingen in de kerk en muzikaal opgevoed door haar broers, zussen en moeder. Na het conservatorium speelde ze in diverse theatershows en musicals, deed mee aan The Voice of Holland en won het tv-programma Van Popster tot Operaster. Ze bracht vier cd’s uit: The Time Is Now (2013), Forward (2016), de kerst-cd Het Licht Komt Eraan (2017) en de paas-cd Genade (2020).
Sinds 2020 is ze ambassadeur van Tearfund. ‘Ik heb gezien hoe een gift aan Tearfund zich vertaalt in concrete hulp: van een kerk, naar een project en vervolgens naar een persoon die met armoede en onrecht te maken heeft. Die wordt geholpen om zélf op te staan, en te werken aan zijn of haar toekomst – en die van het gezin. Daar gaat zo veel kracht van uit, dat ik het eigenlijk niet in woorden kan vatten.’
