Er zijn verschillende theorieën rondom de herkomst van Black Friday, maar de meeste leggen een directe link naar Thanksgiving, op de vierde donderdag in november. Rond die tijd slaan steeds meer mensen hun slag voor de feestdagen en met mooie stuntprijzen wordt dat natuurlijk alleen maar aantrekkelijker. 

Kan of moet de economie blijven groeien?

Green friday

Wist je dat er als tegenreactie op Black Friday, Green Friday in het leven is geroepen? Op Green Friday sluiten bedrijven de tent om één dag vol aan de slag te gaan met een duurzame vrijwilligersactiviteit. Bijvoorbeeld bomen planten. Ongetwijfeld zullen de verkoopresultaten van Black Friday 2023 opnieuw duizelingwekkend hoog zijn. Daarom moeten we nú aan de slag gaan met een duurzame transitie. Kan of moet de economie blijven groeien, of is de tijd rijp voor een langdurige krimp van de westerse economie? 

Bedrijven worden afgerekend op winst of groei

Een doodlopende weg

De Nederlandse economie is zo ingericht dat we moeten groeien. Jaar in, jaar uit. Bedrijven worden vooral gewaardeerd of afgerekend op de groei van de winst. Stabiele winst is niet goed genoeg, zo lijkt het. Laat staan geen winst, maar kostenneutraal. Toch moet alles komen uit die ene unieke aarde die ons is gegeven om op te wonen. Met dat in het achterhoofd, moet je wel concluderen dat alsmaar meer consumeren uiteindelijk een doodlopende weg zal zijn. 

Een groeiende beweging is de degrowth-visie

Postgroei

Er is dan ook een groeiende beweging die hier op wijst. Deze visie heet de postgroei-visie. Met deze visie is de consumptiestijl gericht op minder spullen of diensten. Minder kleding kopen, minder vliegen, geen eigen auto, vaker ruilen of tweedehands, en als het kan repareren. Meestal kiezen aanhangers van deze beweging ook voor voeding gebaseerd op met name plantaardige eiwitten. Vegan of vegetarisch. 

De eco-modernisten

Een visie die hier pontificaal tegenover staat is die van de ecomodernisten. Het wereldbeeld dat hierbij hoort is er namelijk wel eentje van behoud van (of zelfs toename van!) welvaart en aanhoudende groei van de economie. De basis van deze gedachte is met name anders consumeren. Bijvoorbeeld het gebruik van energie. We kunnen zoveel energie gebruiken als we willen, mits we het duurzaam opwekken. Bijvoorbeeld met zonnepanelen of windmolens. Of autorijden. Als je dat elektrisch doet, is het voor de planeet geen probleem. Zodra vliegen echt duurzaam kan, is dat ook niet schadelijk meer voor het milieu of voor het klimaat, aldus deze beweging. 

Al denk ik, dat hier ook een groot risico aan kleeft. Immers, voor de energietransitie en al die batterijen hebben we ook extreem veel nieuwe grondstoffen nodig. 

Bij ecomodernisten gaat het nog steeds om consumeren, maar anders consumeren

Een (te) langzame transitie

Ecomodernisten onderbouwen hun visie met de cijfers van de Europese economie in relatie met de uitstoot van broeikasgassen. Onze economie is in de afgelopen 30 jaar inderdaad aanzienlijk gegroeid, terwijl de uitstoot van broeikasgassen is afgenomen. Maar een afname van uitstoot wordt mogelijk als de energietransitie (van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie) nog sneller gaat. 

Het is en én 

Ik denk dat het niet de ene of de andere visie is, maar dat beide benaderingen noodzakelijk zijn om problemen als klimaatverandering en verlies van biodiversiteit echt op te lossen. We ontkomen er niet aan om bewuster en minder te consumeren. Maar we moeten ook onze economie op andere grondstoffen en andere energiestromen baseren. Mijn hoop is dat Black Friday daarom dit jaar geen nieuw verkooprecord laat zien. En dat Green Friday ook dit jaar weer populairder wordt. En dat het aandeel schone energie in Europa en de wereld de komende jaren spectaculair toeneemt.

Jij bent aan zet

Wat jij en ikzelf kunnen doen? Onze uitstoot wordt voor 30% bepaald door de spullen die we kopen. Verder is circa 20% gekoppeld aan mobiliteit (hoe vaak en hoe we reizen), 20 procent komt van voedsel (en nog eens 20% houdt verband met ons energieverbruik thuis.

Dus, hierbij een aantal tips die jou misschien ook helpen.

En mijn laatste tip: als je een tuin hebt, maak die dan zo groen mogelijk. Meer ruimte voor planten, minder bestrating. Zelfs van een balkon kan je je eigen groene paradijsje maken.  

Reinier van den Berg

9 tips van Reinier van den Berg

  1. Koop minder nieuwe spullen, en vaker tweedehands spullen.
  2. Eet minder vlees en gebruik minder zuivelproducten.
  3. Beperk energiegebruik in huis door isolatie en zuinige apparatuur, zet apparatuur vaker uit.
  4. Zet de thermostaat lager en overweeg de overstap naar een warmtepomp en elektrisch koken.
  5. Scheid je afval en probeer zo min mogelijk restafval over te houden
  6. Verminder het gebruik van de auto, zelfs als die (al) elektrisch is. Lopen en fietsen is gezond!
  7. Probeer vliegen zoveel mogelijk te beperken.
  8. Douche minder vaak en korter, gebruik duurzame verzorgingsproducten.
  9. Koop kleding bewust(er), niet online, vaker tweedehands, en was kleding minder vaak en minder heet.
Afbeelding
Duurzaamheid

Duurzaamheid

Duurzaam betekent: rekening houdend met andere mensen, de aarde, het klimaat en generaties na ons.
Gerelateerde content
Black Friday - Bewust duurzaam shoppen. Foto: Markus Spiske via Unsplash
Verhaal
Lees meer
23 november 2023

Je niet gek laten maken tijdens Black Friday, hoe doe je dat?

Grote kans dat de kortingen je deze week om de oren vliegen vanwege Black Friday en Cyber Monday. Maar in plaats van één dag [...]
Lees meer
Chance uit Congo
Verhaal
Lees meer
7 november 2023

Samen zorgen we voor hoop in Congo. Help je mee?

Wist je dat er in Congo wordt gewerkt met biogas dankzij de verwerking van organisch restafval? Het is één van de innovatieve [...]
Lees meer
Open brief in ND
Verhaal
Lees meer
28 oktober 2023

Open brief aan alle kerken in Nederland

Met steun van ruim tweeduizend Nederlanders plaatste Tearfund een open brief in het Nederlands Dagblad en Friesch Dagblad (op [...]
Lees meer
Uitreiking Martine Vonk-prijs
Nieuws
Lees meer
21 oktober 2023

Winnaar Martine Vonk-prijs 2023 bekend

De Martine Vonk-prijs gaat dit jaar naar Wijnand Lammers. Dat werd zaterdag 21 oktober bekend gemaakt tijdens GroenGelovig. [...]
Lees meer
Theodoor Meedendorp tijdens een dienst in Hoop voor Noord
Verhaal
Lees meer
18 oktober 2023

Hoe de kerk hoopvol kan blijven in de strijd tegen klimaatverandering

Last van schuldgevoel als het gaat over jouw duurzame keuzes? Volgens voorganger Theodoor Meedendorp kan de kerk een [...]
Lees meer
Mislukte oogsten als gevolg van klimaatverandering
Verhaal
Lees meer
17 oktober 2023

Wat als klimaatverandering je dwingt om te verhuizen, maar je dat niet kunt?

Tearfund praat vaak over het klimaat omdat we in de landen waar wij werken de directe en rampzalige gevolgen van [...]
Lees meer
Klimaatverandering zorgt voor droogte
Nieuws
Lees meer
17 oktober 2023

Petitie rondom kerk en klimaatverandering maakt veel los

Tearfund startte een petitie om meer aandacht binnen de kerk te vragen voor het klimaat. De organisatie ziet bewustwording [...]
Lees meer
Herfst
Verhaal
Lees meer
11 oktober 2023

5 x leuke én duurzame dingen om te doen in de herfstvakantie

Geniet je nog lekker van de herfstvakantie of staat 'ie volgende week nog voor je op de stoep? Hier lees je de leukste, [...]
Lees meer
Droogte in beeld
Verhaal
Lees meer
11 oktober 2023

Petitie: Mag het in de kerk wat vaker over het klimaat gaan?

De afgelopen vier weken tekenden 2.059 Nederlanders de petitie van Tearfund om kerken op te roepen het vaker over het klimaat [...]
Lees meer
Etete Moru & Priscilla, Turkana Kenya
Verhaal
Lees meer
5 oktober 2023

Extreme droogte als direct gevolg van klimaatverandering

De ergste droogte in veertig jaar tijd drijft de mensen in het noorden van Kenia tot wanhoop. Vier keer op rij bleef het [...]
Lees meer