Dr. Ruth Valerio: ‘Ga naar buiten en word verliefd’

'Lange tijd dacht ik dat het Evangelie alleen draaide om de zorg voor mensen.' Ruth Valerio zit aan haar keukentafel, in het huis waar ze het afgelopen coronajaar werkte en leefde met haar jongste dochter. 'Als student werkte ik veel met daklozen, waarmee God mijn hart liet groeien voor mensen in nood. Toen ik het boek ‘Who’s Earth?’ las, werden mijn ogen geopend voor wat de Bijbel zegt over zorg voor de aarde. Je kunt niet zorgen voor mensen, besefte ik, zonder te zorgen voor de hele schepping. En daarover kun je in de Bijbel oneindig veel lezen.'

Het begint al in Genesis, waar God de hemel en de aarde schiep, vertelt Ruth enthousiast. 'Hij zag alles en zei dat het zeer goed was. God houdt van deze wereld. Zijn schepping is ontzettend waardevol voor hem. Dat moeten we weten. Want hoe kunnen we iets dat zo waardevol is voor God, vervuilen en stukmaken? In Kolossenzen 1:15-20 lees je dat alles door Jezus en voor Jezus is geschapen. Als volgelingen van Jezus kunnen wij daarom niet anders datgene dat Hij zo liefheeft koesteren en verzorgen.'

Vooroplopen

De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat zichtbaar wordt wie Gods kinderen zijn, lezen we ook in Romeinen 8. Hoe kan het dan dat christenen niet echt vooroplopen als het gaat om duurzaamheid? 'Gebaseerd op het geloof dat God deze wereld heeft gemaakt, zouden wij inderdaad bekend moeten staan om onze duurzame levensstijl', knikt Ruth. 'Maar daar staan we niet bekend om. We maken onszelf net zo schuldig aan consumentisme, zonder ons daarbij af te vragen wat en wie we daarmee schade toebrengen. We zien geld en bezit als hoogste goed en focussen op ons eigen comfort, net als de rest van de samenleving.'

Een verklaring is dat de problemen simpelweg te groot of te ver weg lijken. 'We weten het ergens wel, maar zien de consequenties van de klimaatcrisis niet in ons dagelijks leven. Dus we duwen het opzij. ‘Iemand anders lost het wel op’, ‘de overheid moet dit doen’, ‘er komen wel nieuwe technologieën’, ‘ik kan toch niets doen’: de lijst is eindeloos. Onder sommige christenen speelt de theologie die zegt dat deze aarde wordt vernietigd en wij onze toekomst in de hemel zullen spenderen een rol. Wij moeten ons alleen richten op harten van mensen, is het devies.'

Niet alleen als kerk, maar ook als individuele christenen kunnen we iets doen. Ruth: 'Ik zeg altijd: ‘Standing in the GAP’: Giving, Acting, Praying. Met ons ‘geld’ kunnen we organisaties steunen die op dit gebied werken, zoals Tearfund. In ons eigen leven kunnen we ‘actie’ nemen door te kijken naar het voedsel dat we eten, de manier waarop we reizen, de energie die we verbruiken en het afval dat we genereren – en dan voornamelijk plastic. We kunnen onze stem gebruiken om de overheid op te roepen zich te houden aan de afspraken van het Parijsakkoord van 2015. En we kunnen ‘bidden’, dat er significante dingen veranderen in de manier waarop overheden en bedrijven werken. Gebed kan echt dingen veranderen, want God handelt als wij bidden.'

Goede reputatie

Dat rechtvaardigheid en duurzaamheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, is in de werkwijze van Tearfund terug te zien, legt Ruth uit. 'Neem het plastic voorbeeld. Onze projecten in landen als Pakistan, Haïti, Nigeria, Brazilie en Oeganda helpen gemeenschappen niet alleen schoner te worden, maar geven mensen ook bestaanszekerheid. We helpen mensen om plastic te hergebruiken en er producten van te maken die ze kunnen verkopen. Zo verbetert niet alleen de omgeving, maar ook de financiële situatie van de lokale bevolking.'

Waar Tearfund in Nederland in gesprek gaat met beleidsmakers om dit onderwerp op de agenda te krijgen, rammelt Tearfund UK aan de deuren van grote bedrijven, zoals PepsiCo, Coca Cola, Unilever en Nestle. 'We roepen hen op om minder plastic te gebruiken en minder uit te stoten. We gaan hierover met hen in gesprek, maar voeren ook campagne tegen hen, waarbij we onze supporters vragen om hen te e-mailen.'

Nog een belangrijke rol van Tearfund ziet Ruth in de verbinding van christenen en kerken wereldwijd. 'Daarmee wordt onze blik vanzelf verruimd. We zijn soms zo gefocust op ons eigen leven en onze eigen gemeenschap, dat we vergeten dat er een veel grotere wereld is. Tearfund onderwijst kerken en stelt klimaatissues aan de kaak. Daarbij benadrukken we de Bijbelse roep om rechtvaardigheid en zorg voor de wereld. Dankzij onze goede reputatie en ons uitgebreide netwerk, kunnen we kerken wereldwijd voorzien van tools om het verschil te maken.'

Veel kleine stapjes

Duizelt het Ruth nooit, als ze al die klimaatproblemen overal ter wereld ziet? 'Jarenlang was mijn motto: zet vele kleine stapjes in de juiste richting. Als je dan achteruit kijkt, zul je zien dat je toch ver bent gekomen. Ik ben overgestapt op een elektrische auto, heb zonnepanelen en ben overgestapt naar een groene energieleverancier. Ik was een grote vleeseter en eet nu grotendeels plantaardig. Juist omdat ik mijn eetpatroon stap voor stap aanpaste, raakte ik er langzaam aan gewend. Misschien mis je soms dingen, maar daardoor ontdek je dingen die veel beter zijn. Er is op culinair gebied een compleet nieuwe wereld voor mij opengegaan. Maak je geen zorgen over wat je niet kan doen, maar focus je op wat je wél kunt doen.'

Verliefd op de schepping

Uiteindelijk is duurzaamheid geen zaak van zware taken en verantwoordelijkheden, wil Ruth nog meegeven. “Dit is een zaak van relaties aangaan en je hart verbinden met de wereld om je heen. Daarom zou ik zeggen: ga naar buiten en word verliefd. Leer om van de wereld te houden, zoals God van Zijn schepping houdt. Dan raak je vanzelf geïnspireerd om iets te gaan doen. Duurzaamheid is dan geen theoretisch ding, maar een daad van liefde.”

Ruth Valerio is directeur Global Advocacy and Influencing bij Tearfund UK. De thema’s gerechtigheid en zorg voor je naasten zijn helemaal verweven in haar persoonlijke en maatschappelijke leven. Ze schreef de boeken L is for Lifestyle en Just Living. Ze spreekt op vrijdag 28 mei tijdens het grootste christelijke evenement rondom duurzaamheid in Nederland: GroenGelovig.