Reinier van den Berg: ‘Mijn stem is er niet voor mijzelf’

De Tweede Kamerverkiezingen komen eraan! Een belangrijk moment waarop Nederland bepaalt welke partijen in de Kamer komen en wie straks het kabinet vormt. Reinier van den Berg maakt de gang naar het stemhokje heel bewust, want stemrecht is volgens hem iets om zorgvuldig mee om te gaan. 

Groot goed

‘Verkiezingen zijn een groot goed. Er zijn zoveel plekken waar mensen niet vrij kunnen stemmen. Wij mogen dat wél, en dat is bijzonder,’ vertelt hij. ‘Tegelijk is onze democratie kwetsbaar: mensen laten zich makkelijk beïnvloeden door media of populistische beloften. Dan stem je op iets waarvan je pas achteraf ontdekt dat het niet klopt. Maar juist daarom is stemmen een kans om verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar, voor de toekomst, en voor alles wat leeft.’

Rechtvaardigheidsprobleem

De thema’s duurzaamheid, klimaat en rechtvaardigheid liggen Reinier na aan het hart. Het is de reden waarom hij ambassadeur is van Tearfund. ‘We moeten beseffen dat we met ons gedrag klimaatverandering veroorzaken en dat de meest kwetsbaren ter wereld hier het zwaarst onder lijden. Wanneer wij niet onze verantwoordelijkheid nemen, dan is dit een rechtvaardigheidsprobleem. Tearfund helpt deze mensen om de gevolgen van klimaatverandering te dragen, én stimuleert daarnaast een duurzame levensstijl hier in Nederland en daarom verbind ik me graag aan de organisatie.’

Opgeheven vingertje

‘Ik kan me helemaal vinden in de manier waarop Tearfund mensen meeneemt in die beweging. Belangrijk is dat je daarbij de verbinding zoekt in plaats van je overtuigingen opdringt. Ik heb niet zoveel met het opgeheven vingertje. Als je meteen begint met: ‘Je moet geen vlees eten’ of ‘Je mag niet meer vliegen’, dan haken mensen vaak af. Ik geloof in de kracht van luisteren en vragen stellen. Wat beweegt iemand om bepaalde keuzes te maken? Als je die vraag stelt, komt er een ander gesprek op gang. Geen discussie om te winnen, maar een uitnodiging om samen te groeien.’

Dagelijkse realiteit

Vanuit zijn jarenlange ervaring als meteoroloog ziet Reinier hoe alles met elkaar verbonden is. Klimaatverandering, biodiversiteit en wereldwijde ongelijkheid vormen volgens hem één verweven werkelijkheid. ‘Wat we hier beslissen over woningbouw of landbouw heeft vaak directe gevolgen aan de andere kant van de wereld. Vooral mensen in het mondiale zuiden voelen die gevolgen als eerste. Voor hen is extreem weer of voedseltekort geen toekomstscenario, maar dagelijkse realiteit. En,’ voegt hij eraan toe, ‘dit komt deels door keuzes die wij hier maken.’

Grotere geheel

‘Als ik voor mezelf moet spreken, dan staat de verbondenheid met de ander centraal als ik ga stemmen. Ik bedoel: ik heb een huis, ik kan mijn hypotheek betalen. Dus mijn stem is er niet voor mezelf, maar juist voor hen die geen stem hebben: de arbeidsmigrant, het kind in een vluchtelingenkamp, de boer in een drooggevallen gebied. En ja, ook voor de vlinder in het veld. Ook die heeft mijn stem nodig, want het gaat heel slecht met de vlinders. Dat heeft weer gevolgen voor insecten. De natuur is niet meer in balans. Ik kan me daar druk om maken, maar mijn stem is geen uiting van angst of boosheid. Het gaat om betrokkenheid bij het grotere geheel. Alles wat wij hier besluiten, heeft gevolgen. Ook voor mensen die we nooit zullen ontmoeten.’

Bubbel

Reinier beseft heel goed hoe overweldigend het kan zijn om tot je stem te komen. ‘Elke keuze lijkt ergens anders weer negatieve effecten te hebben. Waar doe je goed aan? Het is lastig en ook ik raak soms het overzicht kwijt. Maar juist dan is het belangrijk om nieuwsgierig te blijven. Lees ook dingen waar je het niet mee eens bent. Praat met mensen buiten je eigen kring. Doorbreek je bubbel. Wat uiteindelijk voor mij telt, is rechtvaardigheid. We leven met acht miljard mensen op één planeet. Die planeet is niet van een paar mensen met macht of bezit. Iedereen heeft recht op adem, water, voedsel. Dat is geen idealisme. Dat is basale rechtvaardigheid.’