
In 2015 schreef Ulan Garba Matta (38) zich in voor de Micha-cursus. Ze was het niet van plan, maar hielp hiermee graag een vriendin die nog één iemand zocht om de deelnemerslijst gevuld te krijgen. Wat ze tijdens de cursus leerde over onrecht veranderde haar leven en resulteerde in de oprichting van het Jos Green Centre, een maatschappelijke onderneming gericht op eco-innovatie waarmee ze een enorme bijdrage levert aan het tegengaan van onrecht in Nigeria. Wij spraken haar over het werk en vroegen haar naar het wát en wáarom.
Grote hoeveelheden afval worden vlak naast de wijken van de arme bevolking gedumpt.
Toen Ulan met het Jos Green Centre begon had ze één doel voor ogen: een einde maken aan het afvalprobleem in Jos, Nigeria. Dit probleem zorgt namelijk voor grote ongelijkheid in haar stad. Ze vertelt: ‘De arme populatie draagt nauwelijks bij aan de productie van afval. Verpakte voedselproducten, zoals water uit een flesje of cola uit een blikje, zijn namelijk veel te duur. De rijkere populatie daarentegen, produceert juist heel veel afval omdat het merendeel van de producten die zij kopen, verpakt zijn. Onze overheid dumpt deze grote hoeveelheden afval vervolgens vlak bij de wijken waar de arme bevolking woont en werkt. Zij wonen in de stank van andermans afval, en ontkomen de rijkere families juist hieraan.’
Een groot onrecht vindt Ulan, maar toch snapt ze wel heel goed waarom het gebeurt. ‘Er is geen beleid in Jos als het gaat om afvalverwerking en ook de afvalproductie stopt niet. Hierdoor wordt het probleem steeds groter in omvang, letterlijk. Mensen willen zo snel mogelijk van hun afval af.’ Met het Jos Green Centre zoekt Ulan naar verschillende manieren om de grootschalige vervuiling in haar stad tegen te gaan.
Naast het afvalprobleem speelt er nog een ander groot probleem in Jos: de werkloosheid onder jongeren. Voor Ulan was de link tussen die twee snel gelegd. ‘Met het Jos Green Centre pakken we beide problemen aan. Onze projecten creëren steeds meer werkgelegenheid. We doen dit door jongeren op creatieve en innovatieve wijze aan de slag te laten gaan met het recyclen van afval tot nieuwe producten. Hun eigen ideeën en suggesties zijn hierbij onmisbaar.'
Misschien klinkt dit concept je al bekend in de oren. Dat zou heel goed kunnen! Ook in Oeganda wordt er gebruik gemaakt van deze aanpak. Door het recyclen van afval werkt Tearfund aan zowel een schonere leefomgeving als aan het tegengaan van jeugdwerkloosheid. Een win-winsituatie dus. Hier vind je meer informatie over dit project.
Regelmatig zijn Nigeriaanse jongeren de zondebok als het gaat om maatschappelijke problemen.
Ulan zet de jongeren overigens niet zomaar aan het werk. Er gaat een uitgebreide workshop aan de werkzaamheden vooraf. ‘We beginnen altijd met een heroriëntatie op bestaande normen en waarden. We gaan met de jongeren in gesprek over levensstijl, over welke manier van leven verantwoord is.’ Een bewuste keuze, want het land moet volgens haar af van de vooroordelen die er zijn richting Nigeriaanse jongeren. ‘Helaas staat de jeugd nog té vaak in een kwaad daglicht en ik vind het belangrijk dat ze weten dat ze dit zelf kunnen veranderen. Regelmatig zijn zij de zondebok als het gaat om maatschappelijke problemen, zoals cybercriminaliteit, fraude en corruptie. Toch ligt de oorzaak lang niet altijd bij jongeren.’ Volgens Ulan zou er meer aandacht uit moeten gaan naar het werkloosheidsprobleem. Jongeren kunnen na het afronden van hun studie vaak geen baan vinden en mogen niet meepraten over de problemen die er spelen in het land. ‘Juist door hen wél een rol toe te bedelen, maken we Nigeria een mooier land.’
We moeten alles op alles zetten om jongeren maatschappelijk betrokken te houden.
De speciale aandacht die Ulan met het Jos Green Centre aan jongeren geeft, heeft een reden. Het zal niet lang meer duren voor het leiderschap in ons land overgedragen wordt aan de jongere generatie. Op dit moment is meer dan de helft van de volledige bevolking in Nigeria jonger dan 19 jaar. Daarmee heeft het land ook één van de jongste populaties ter wereld. Tegelijk zijn er op dit moment weinig kansen voor jongeren. En dat terwijl onderwijs en maatschappelijke ontwikkeling juist nú erg belangrijk is. ‘We moeten alles op alles zetten om jongeren maatschappelijk betrokken te houden. De start van het Jos Green Centre voelde daarbij in de eerste instantie als een mooi experiment.’ En dat experiment bleek een succes. Niet alleen de jongeren uit haar stad voelen de urgentie om wat te doen aan het afvalprobleem, ook steeds meer ouderen worden door hun kinderen aangespoord. ‘We hebben als het Jos Green Centre geen invloed op macroniveau, maar we kunnen wel wat betekenen op microniveau en in Nigeria is dat vooral binnen families. Onze samenleving bestaat namelijk uit een rijke verzameling van hechte families. Als normen en waarden binnen deze families veranderen, dan veranderen die ook binnen de samenleving in haar geheel.’
Productief bezig zijn, voedt de ziel.
Wat Ulan verraste aan het werken met jongeren was het gemeenschapsgevoel dat het opleverde. ‘Jongeren zijn op zoek naar verbondenheid. Met andere jongeren, met hun familie en met het land. Het is daarom belangrijk dat ze weten dat hun bijdrage ertoe doet. Dat kun werk betekenisvol is. Het Jos Green Centre bleek hen dit gevoel te kunnen bieden doordat zij daar verantwoordelijkheden kregen toegewezen. Het productief bezig zijn, voedt hun ziel.’ Voor veel jongeren is Het Jos Green Centre dan ook als thuis gaan voelen. ‘De deuren staan altijd open. Natuurlijk, ze zijn hier ook om geld te verdienen, maar de onderlinge verbinding die het brengt, is misschien nog wel veel waardevoller. Voor henzelf én voor Nigeria.’
Ulan maakt deel uit van ons Inspired Inidividuals-programma. Met dit programma ondersteunen we initiatieven van sociale ondernemers of ondernemers die vaak zelf hebben geleden onder armoede, geweld en verlies, maar die in die pijn de kracht vinden om zelf verandering teweeg te brengen. Door middel van training en verbinding ondersteunt Tearfund hen om hun missie zo effectief mogelijk uit te voeren en zorgen we samen voor een grotere verandering in de gemeenschappen en landen waarin zij leven.