Afbeelding
Blog
7 februari 2024
Kijken, kijken, maar niet zien: onzichtbaar onrecht
Of ik weleens wakker lig van onrecht… Gelukkig lig ik ’s nachts niet vaak wakker. Maar toen ik jaren geleden samen met mijn man drie hoog achter in de Czaar Peterbuurt in Amsterdam woonde, werd ik weleens letterlijk wakker gehouden. Mijn man en ik waren pas getrouwd, nog studerend en hadden dus niet veel te besteden. We konden voor een redelijk prijsje anti-kraak wonen. Op de begane grond woonde een jonge vrouw met een hondje. Of de man die we er geregeld zagen ook woonde wisten we niet. Maar dat hij een bullebak was, dat wisten we wel. We hoorden hem namelijk vaak schreeuwen.
Nachtelijke ruzies
Op een nacht was het weer raak. We hoorden een enorme knal, de muur trilde ervan. Vervolgens klonk er luid gekrijs en weer een bons alsof iets tegen de muur werd gegooid. We schoten rechtop in bed: moeten we de politie bellen? Zelf er naartoe gaan? Deuren sloegen dicht en toen hoorden we geschreeuw op straat. De vrouw zat trillend in haar auto met de deuren op slot, haar hondje tegen zich aangeklemd. De man liep er als een brullende leeuw omheen. Hij sloeg woest op het dak van de auto en trok aan de antenne. We zagen dat ze de auto probeerde te starten, maar door de stress lukte het nauwelijks. Gelukkig startte de motor en met een schok reed ze weg, de man tierend en vloekend achterlatend. Een paar dagen later zagen we haar het huis insluipen en even daarna met een paar tassen weer weggaan.
Wat speelt zich af tijdens de stilte?
Topje van de ijsberg
We zijn heel wat jaren en een aantal woningen verder. Onze flat in Amsterdam is inmiddels ingewisseld voor een huis in een nieuwbouwwijk in Almere. Waar we nu wonen zijn we nog nooit opgeschrikt door nachtelijke ruzies… Maar betekent dat dan ook dat ze er niet zijn? Als ik huiselijk geweld op Google intyp, zie ik tot mijn grote schrik dat Almere de hoofdstad van huiselijk geweld wordt genoemd. Iedere dag komen er zo’n 4-5 meldingen binnen, met de hoogste aantallen in Almere Poort en Buiten. Ik woon in Buiten, dus in mijn eigen mooie en welvarende wijk komen zo veel gevallen van huiselijk geweld voor. Dit zijn dus de meldingen die wél worden gedaan, maar hoeveel meldingen per dag worden er níet gedaan? Zijn deze 4-5 per dag een topje van de ijsberg? Wat speelt er achter ál die deuren waar ik langs loop en fiets als ik een boodschapje doe of gewoon voor mijn plezier rondwandel? Ik ken mijn buurt een beetje, weet ongeveer wie waar woont, maar spelen ook bij hen thuis deze problemen?
En dan lig ik op een nacht toch ineens wakker. Want de stilte die ik hoor, zegt dus niet zoveel. Wat speelt zich af tijdens de stilte? Het idee van niet gehoorde en geziene ruzies, geweld, onrecht wat er plaatsvindt in mijn eigen buurt, benauwt me plotseling. Kan ik hier iets aan doen? Moét ik hier iets aan doen? En zo ja, wat dan?
God roept op om ons te richten op relaties en verbinding.
Recht en goed doen
Ik moet denken aan de geschiedenis uit Genesis 18. God is onderweg naar Sodom en Gomorra, Hij gaat namelijk polshoogte nemen om te zien of de klachten over onrecht die Hij erover hoorde echt waar zijn en Hij wil graag met Abraham delen wat Hij gaat doen. In vers 19 krijg je een inkijkje in de gedachten van God. Hij laat in deze tekst weten waar Hij Abraham en zijn nageslacht toe oproept: recht en goed doen. En omdat God een God is van relatie en verbinding, is deze oproep gericht op relaties en verbinding. Een oproep om te zorgen voor elkaar. Dat is goed doen: dat als een persoon door omstandigheden in onrecht vast zit, we ons inzetten om diegene te helpen om hier uit op te staan.
Ik ben beschikbaar
God daagt ons uit om dit handen en voeten te geven. Toen, lang geleden al bij Abraham en nu, anno 2024 bij een gewone vrouw uit een gewone wijk ergens in Almere Buiten. Niet in eigen kracht, maar door Zijn Geest geleid, in verbinding met de ander levend en handelend. Terwijl ik voel dat ik toch weer in slaap val, laat ik in gedachten de gezichten van de mensen die ik ken uit mijn buurt passeren en bid voor hen. Ik dank voor hun leven en ik bid dat God momenten van ontmoeting gaat creëren als er mensen in mijn buurt zijn die een uitgestoken hand nodig hebben. Ik ben beschikbaar…
Ben jij je weleens bewust van onrecht dat je niet kunt zien, of zelfs niet weet dat het bestaat? Wat zou jij kunnen doen?
Wat de bijbel zegt...
In Genesis 18:19 staat:
Want Ik heb hem uitgekozen, hij moet zijn zonen en zijn verdere nakomelingen voorhouden de weg te volgen die Ik wijs, door rechtvaardig en goed te handelen. Alleen dan zal Ik verwezenlijken wat Ik Abraham heb toegezegd.
Er worden er twee termen in het Hebreeuws gebruikt: Tsedeq en Mishpat.
Tsedeq betekent rechtvaardig. Het betekent dat je betrouwbaar, eerlijk en goed bent. Zijn zoals je bedoeld bent om te zijn, volgens de standaard die God heeft gemaakt. Een voorbeeld is een tsedeq weegschaal. Deze heeft eerlijke maatvoering en is dus betrouwbaar en eerlijk en recht.
Mishpat betekent goed. Het is echter meer dan een goede daad, namelijk datgene doen in een bepaalde situatie zodat iemand weer voldoet aan Tsedeq. Naar vermogen omstandigheden veranderen zodat iemand weer recht kan gaan staan.
We krijgen uiteraard in eigen kracht niet voor elkaar om recht en goed te doen, we zijn daarin afhankelijk van Jezus Christus. Hij ís zowel onze Tsedeq als Mishpat.
In die kracht wil Tearfund Mishpat doen zodat mensen weer Tsedeq worden. De omstandigheden zo maken dat mensen zelf kunnen opstaan uit armoede en onrecht. En zo doen we samen recht.
